Ev ortamımızı olabildiğince güvenli hale getirmediğimiz zaman ev kazalarıyla karşılaşabiliyoruz. Bu önemli bir sorunsal olarak karşımıza çıkmaktadır. Ailelerimizin sağlığı ve güvenliği söz konusu olduğunda, özellikle küçük çocukları olanlar için ne yapılacağını bilmek mantıklıdır. Evlerdeki küçük sağlık ve güvenlik sorunlarıyla başa çıkma konusunda yapılacaklar konusunda bütün aile bireylerinin bilgi sahibi olması önemlidir. Neden Çocuklar ? öncelikli olarak ele alınmalıdır. Zira çocuklar; öğrenme eğilimlerinden dolayı meraklıdırlar, algılama yetileri sınırlıdır, hareket kabiliyetleri kısıtlıdır, bu dönemlerinde tehlikeli ortamlara kolayca ulaşırlar. Bu yazımızda ev ortamlarında bulunan tehlikeli durumları ve bu tehlikelerden kaynaklanabilecek riskleri vurguladık:
1.Düşen nesneler: Çocuklar kendi başlarına hareket etmeye başladıklarında, nesneleri kendi üzerlerine çekme tehlikesi artar. Çocuklarınızın yönelik kazaların meydana gelmesini önlemeye yardımcı olmak için herhangi bir elektrik kablosunun, masa örtüsünün kenarlarının ve bulaşık havlularının erişilemediğinden emin olmak demektir. Ocaklar üzerinde bulunan tencereler, tavalar, çaydanlıklar, su ısıtıcılar eğer çocukların kolay ulaşabilecekleri bir alanda bulunuyorsa çok acı sonuçlarla karşılaşılabilmektedir. Sıcak yemek, sıcak su dökülmesi sonucu çok sayıda çocuk yaralanmakta ya da hayatını kaybetmektedir.
2.Kesikler: Makas, bıçak gibi objelerin çocukların rahat ulaşabileceği mekanlarda bulunması kesiklerle sonuçlanan risklere yol açabilir. Herhangi bir kesinti, bir miktar kan olacağı anlamına gelir ve bu, çocuklar için ilk yardımla ilgili en zor şeylerden biri olabilir. Kanamayı durdurmak için baskı uygulayın ve bölgeye antiseptik uygulayın. Durumun değerlendirilmesi önemlidir, ancak kan, basıncı takiben durursa, dikiş gerektirmeyecek küçük bir kesi olması muhtemeldir. Kırık cam da ciddi kesiklere neden olabilir ve bu nedenle evin etrafındaki malzemenin mobilyalarda veya aksesuarlarda kullanılması dikkatlice düşünülmelidir. Kırık cam varsa süratle tamir edilmeli, kırık tabak, bardak kullanılmamalıdır. Pencere camları parçalanma riskine karşı film ile kaplanmalı ya da temperli cam uygulanmalıdır. Kırılgan cam ve vazo düşmesini engelleyecek önlemler alınmalıdır. Altını sabitleme, altına kaydırmaz malzeme konulması vb. Evde ilk yardım kitlerinin bulunması ve temel ilk yardım bilgisinin öğrenilmesi tavsiye edilmektedir.
3.Düşmeler: Ciddi olmayan bir düşüş bile oldukça acı verici olabilen kötü morarmalara yol açabilir. Etkilenen bölgeye soğuk bir paket – hatta bir paket dondurulmuş sebze paketi – uygulamak şişmeyi azaltabilir. Bazen şiddetli morarma, kırık kemikler gibi daha ciddi sorunları gizleyebilir, bu nedenle çok fazla sürekli ağrı varsa veya bir uzvun hareketi çok kısıtlı veya imkansızsa, profesyonel yardım alınmalıdır. Merdiven düşmelerini önlemek için basamaklara kaydırmaz bant uygulamaları önemlidir. Basamaklara oyuncak gibi herhangi bir nesne bulundurulmamalı, ev içindeki takılabilecek eşikler kaldırılmalıdır. Kayan halı ve kilimlere önlemler alınmalıdır. Sehpa, masa köşelerine silikon sivri köşe koruyucu konulmalıdır. Kapıların, masaların ve rafların güvenlik standartlarına uygun olduğundan emin olun. Kapı kollarının sivri uçlarının çocukların gözlerine çarpıp yaralanmasına yol açmaması için kapı kollarının içeriye alındığı tasarımlar tercih edilmelidir. Çocuklar kolay bir şekilde balkon veya dışarıya açılan pencerelere ulaşmaları önlenmelidir. Pencere kenarlarına mobilya konmamasına dikkat edilmelidir. Pencerelerin vasistas şeklinde olmasına özen gösterilmeli, her pencere de mutlaka bir çocuk emniyet kilidi bulunmalıdır. Balkon kapıları sürekli kapalı vaziyette tutulmalıdır. Ferforje balkon korkuluğu veya demir balkon korkuluğu açıklıkları çocukların düşmeyeceği şekilde tasarlanmalı, yerden yükseklikleri en az 110 cm olmalıdır. Bağlantı kaynak noktaları periyodik olarak kontrol edilmelidir. Evde yüksekten bir malzeme almak için merdiven kullanan aile bireylerinin kullanacağı malzeme çok sağlam olmalı, taban malzemesi ve basamaklar kaydırmaz olmalı. Bir diğer kişi mutlaka merdiveni sabitlemelidir. Merdivende 3 temas kuralı mutlaka uygulanmalıdır. İki ayak bir el, ya da 2 el 1 ayak mutlaka bir yere temas etmelidir. Tabure ve tekerlekli sandalye asla kullanılmamalıdır. Yerlerde kabloların olmamasına özen gösterilmeli, kablolar mutlaka kablo kanallarına alınmalıdır. Düşüldüğü zaman burkulmalar meydana gelebilir. Burkulma, bir eklemin parçalarını birbirine bağlayan bir bağın gerilmesi, bükülmesi veya yırtılmasıdır. Dizler, ayak bilekleri ve bilekler etkilenen vücudun en yaygın kısımlarıdır. Böyle bir durumda, ilk yardım çantanızdan bir buz torbası uygulayın, etkilenen bölgeyi dinlendirin ve iyileşmesi için zaman verin.
4.Yangın ve yanıklar: Sıcak içecekler beş yaşın altındaki çocuklarda çoğu yanık ve haşlanmaya neden olur ve tabii ki çocuklar da tehlikeli olabileceğinden açık ateşlerden, ocaklardan, ütülerden, saç düzleştiricilerden ve kibritlerden güvenli bir mesafede tutulmalıdır. Herhangi bir yanık on dakika soğuk akan su altında tutulmalı ve sonra değerlendirilmelidir. İlk yardım çantanızda yanıkları temiz tutmak ve iyileşmelerine yardımcı olmak için kapatmanın ideal bir yolu olabilir. Ocağın üstündeki yemek nedeniyle mutfak yağı kaynaklı mutfak yangınlarında kesinlikle su kullanılmamalıdır. Su kullanılması halinde çok daha büyük bir alanın reaksiyon sonucu etkilenmesi sağlanır. Mutfaklarda gaz sensörleri, yangın battaniyesi, yangın söndürücü gibi tertibat bulundurulmalıdır.
5.Yutma: Çocuklar genellikle nesneleri ağızlarına sokma ve onları yutma konusunda çok isteklidirler. Nesneyi hemen çıkaramazsanız, hemen 112’yi arayın. Kuruyemiş, şeker, nohut, ve fasulye tanesi gibi yiyecekler, düğme, boncuk, tespih tanesi, Jeton, madeni para, küpe, yüzük, gibi takılar, hızlı yemek, yerken gülmek, özellikle çocuklarda solunum yolunun tıkanmasına neden olabilir. Heimlich manevrası, bebeklerde sırta vurularak yapılır fakat yetişkinlerin sırtına vurduğumuzda soluk borusunu tıkayan cisim daha da aşağı inebilir veya yerini sağlamlaştırabilir. Bu yüzden boğazına bir şey takılan birini gördüğümüzde sırtına vurmamalı ve onu öksürmeye teşvik etmelisiniz
6.Zehirlenme: Çoğu zehirlenme vakası, evdeki ilaçları, ev temizlik ürünlerini ve kozmetik ürünlerini içerir. Bu nedenle, çocukların erişemeyeceği yerlerde yutulması halinde tehlikeli olabilecek herhangi bir şeyi saklamak önemlidir.
7.Suda boğulma: Küçük çocuklar çok sığ suda boğulabilir, bu nedenle yakınındayken her zaman gözetim altında bulundurulmalıdır. Buna süs bahçesi havuzları, banyolar dahildir. Çocuklar gözetimsiz olarak bırakılmamalı, çamaşır makinası gibi havasız kalabilecekleri ortamlara girmemeleri için gereken önlemler alınmalıdır.
8.Elektrik: Elektrik ev kazalarına neden olan etkenlerin başında geliyor. Özellikle bebek ve çocuklar için yapılan acil çağrıların % 6’ sını elektrik çarpmaları oluşturuyor. Çocukların merak duygusunun hayli yüksek olduğunu, buldukları her cisim ile oynamaya çalıştıklarını ve sürekli hareket halinde olduklarını unutmayın. Prizlere çocuk kilitleri yerleştirilmelidir. Açık elektrik kablosu bulundurulmalıdır. Çocukların prizleri karıştırabilecekleri çivi, toka, tornavida, tığ, keskin uçlu malzemeleri açıkta bırakmayın.
9.Deprem ve sarsıntılar: Dolap üzerlerinde yer alan malzemelerin, kayıp düşmesini engellemek adına plastik tutucu malzemeler ve/veya yapıştırıcı kullanarak önlem alınmalıdır. Kullandığımız ısıtıcılar mutlaka yere veya duvara sabitlenmelidir. Devrilebilecek ağır eşyalar ve dolaplar mutlaka birbirine ve duvara sabitlenmelidir. Tavana asılan avizeler, pencere ve duvarlardan olabildiğince uzağa, ağırlıklarını taşıyabilecek kancalar ile montaj edilmelidir. İçlerinde ağır eşyalar barındıran dolapların kapakları, mekanik kilitler yardımı ile güvenli hale getirilmelidir. Zehirli, patlayıcı ve yanıcı maddeler düşmeyecek ve kırılmayacak bir konumda sabitlenmelidir. Olası bir gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları mutlaka otomatik sisteme sahip olmalıdır. Binalarımızda acil tahliye bölümlerini kapayacak herhangi bir engel bulunmamalıdır. Yataklarımızın yakınlarında ağır eşyaları barındıran raf ve dolaplara yer verilmemelidir.
Doç.Dr.Alpaslan H. Kuzucuoğlu alpkuzucuoglu@gmail.com
KAYNAKLAR:
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul İtfaiyesi, İBİTEM 2007, Çocuklar ve Kazalar
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İş sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü, Günlük Hayatımız ve İş Sağlığı Güvenliği Rehberi